Διοικητική διαιρεση της Ρωσίας

Η Ρωσία είναι ομοσπονδιακό κράτος, κάτι που φαίνεται και στην επίσημη διπλωματική ονομασία της (Ρωσική Ομοσπονδία). Αποτελείται από 83 ομοσπονδιακά υποκείμενα που διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:

• Περιφέρεια (область) - 46: είναι συνήθως περιοχές με ομοιογενή ρωσικό πληθυσμό. Διαθέτουν τοπική βουλή, αλλά ο κυβερνήτης τους διορίζεται από το ρώσο πρόεδρο. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, φέρουν το όνομα της πρωτεύουσάς τους.

• Κράι (край) - 9: τα Κράι (μεθοριακές περιοχές) είναι ό,τι και οι Περιφέρειες, αλλά φέρουν αυτήν την ονομασία για ιστορικούς ή γεωγραφικούς λόγους.

• Δημοκρατία (республика) - 21: οι Δημοκρατίες ταυτίζονται (ιστορικά ή πληθυσμιακά) με κάποια αυτόχθονα μειονότητα, της οποίας φέρουν το όνομα (π.χ. Δημοκρατία της Καρελίας). Είναι αυτόνομες, με δικό τους τοπικό σύνταγμα, πρόεδρο και κοινοβούλιο, αλλά εκπροσωπούνται διεθνώς από την κεντρική κυβέρνηση. Στη διοίκηση και την εκπαίδευση χρησιμοποιούνται δύο γλώσσες (η ρωσική και αυτή της μειονότητας), ενώ προϋπόθεση για την ανάληψη δημοσίων αξιωμάτων είναι η γνώση και των δύο γλωσσών. Πάντως λίγες είναι πια οι Δημοκρατίες όπου υπερτερεί το τοπικό στοιχείο, κυρίως στην Υπερκαυκασία - στις περισσότερες η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι ρωσικής καταγωγής ή εκσλαβισμένοι αυτόχθονες κάτοικοι.

• Ομοσπονδιακή Πόλη (федеральный город) - 2: η Μόσχα και η Αγία Πετρούπολη, οι οποίες λόγω του μεγέθους και της σημασίας τους αποτελούν χωριστά ομοσπονδιακά υποκείμενα και υπάγονται απευθείας στη δικαιοδοσία της ρωσικής κυβέρνησης.

• Αυτόνομος θύλακας (автономный округ) - 4: έδρα μειονοτήτων, με περισσότερη αυτονομία από τις Περιφέρειες αλλά λιγότερη από τις Δημοκρατίες λόγω του μικρού πληθυσμού τους.

• Αυτόνομη Περιφέρεια (автономная область) - 1: η Εβραϊκή Αυτόνομη Περιφέρεια στα ανατολικά της συνοριογραμμής με την Κίνα, απομεινάρι της σοβιετικής εποχής.

Σύμφωνα με το ρωσικό Σύνταγμα, κάθε ομοσπονδιακό υποκείμενο έχει δική του σημαία και εθνόσημο και είναι ισότιμο με τα άλλα ανεξαρτήτως της νομικής του μορφής, του μεγέθους ή του πληθυσμού του. Η αρχή της ισοτιμίας εξασφαλίζεται με την εκλογή ίδιου αριθμού αντιπροσώπων (2) στην Άνω Βουλή (Ομοσπονδιακό Συμβούλιο) της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Αντίθετα, στην Κάτω Βουλή (Δούμα) η εκπροσώπηση γίνεται με πληθυσμιακά κριτήρια.
Βάσει της γεωγραφικής τους θέσης, τα ομοσπονδιακά υποκείμενα ομαδοποιούνται σε επτά ευρύτερα Διαμερίσματα που ελέγχονται από τον Πληρεξούσιο του ρώσου προέδρου: Κεντρικό, Νότιο, Βορειοδυτικό, του Βόλγα, Ουραλικό, Σιβηρικό, της Άπω Ανατολής. Τα τέσσερα πρώτα καταλαμβάνουν τα ευρωπαικά εδάφη της χώρας και τα υπόλοιπα τρία τα ασιατικά.